واحدهای اجرایی سازمان ضمن مطالعه دقیق قانون و آیین نامه مذکور با ملحوظ داشتن مفاد این دستورالعمل نسبت به تنظیم فرم برقراری مقرری بیمه بیکاری با رعایت موارد قانونی در مورد مشمولین آن در اسرع وقت اقدام نمایند.
1-مشمولین قانون تامین اجتماعی در صورتی که مشمول قانون کار یا کار کشاورزی باشند مشمول قانون بیمه بیکاری هستند.
2-گروه های زیر از شمول دریافت بیمه بیکاری مستثنی هستند:
الف) دریافت کنندگان مستمریهای بازنشستگی و از کارافتادگی کلی.
ب) بیمه شدگان حرف و مشاغل آزاد.
ج) بیمه شدگان اختیاری.
د) اتباع خارجی
3-به طور کلی تشخبص بیکاری غیرارادی و معرفی بیکاران مشمول این قانون به عهده واحدهای کار و امور اجتماعی بوده و واحدهای مذکور موظف هستند که نسبت به معرفی کتبی مشمولین قانون مزبور به واحدهای سازمان اقدام نمایند.
4-واحدهای اجرایی سازمان موظف هستند حداکثر ظرف ده روز از تاریخ ثبت معرفی نامه واحدهای کار و امور اجتماعی در دفتر واحد، استحقاق بیمه شده بیکار را با توجه به شرایط مندرج در ماده شش قانون بیمه بیکاری احراز و مراتب را به مرجع معرفی کننده اعلام نمایند و متعاقب آن پرونده ای بر اساس شماره شناسایی بیمه شده با افزودن کد شناسایی (ب) به سمت چپ آن تشکیل و به پرونده فنی الحاق نمایند، بدیهی است بیمه شدگان فاقد شماره شناسایی بدوا به قسمت فیشیه و آمار واحد راهنمایی تا با توجه به فرم معرفی نامه نسبت به تنظیم فرم اظهار نامه نامنویسی و تخصیص شماره شناسایی اقدام شود.
5-فرم مقرری بیمه بیکاری در دو نسخه خوانا و بدون خط خوردگی توسط واحد اجرایی تنظیم و جهت حفظ و نگهداری اطلاعات و اقدامات بعدی به اداره کل فنی ارسال میشود. فرم مذکور پس از کنترل، ددر صورت صحت مندرجات با مهر “کنترل شد” ممهور و یک نسخه به منظور پرداخت مقرری به واحد مربوطه اعاده می گردد.
6-میزان مقرری ماهانه بیمه بیکاری عبارت است از 55% متوسط مزد روزانه بیمه شده (طبق تبصره یک ماده هفت قانون) ضربدر عدد سی، به مقرری افراد متاهل یا متکلف بابت هر یک از افراد تحت تکفل (حداکثر 4 نفر) به میزان 10% حداقل مزد زمان مربوطه افزوده می گردد. به هر حال ذکر این نکته ضروری است که مقرری بیمه بیکاری هیچ گاه از حداقل مزد کارگر ساده کمتر و از 80% متوسط دستمزد بیمه شده بیکار بیشتر نخواهد بود.
7-افراد تحت تکفل بیمه شده بیکار در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای (الف) و (ب) ماده سه قانون تامین اجتماعی برخوردار می گردند. قسمت فیشیه و آمار واحد اجرایی موظفند نسبت به صدور دفترچه تامین درمان با قید عبارت “مشمول بیمه بیکاری” اقدام نمایند. بدیهی است دفترچه های مذکور هر دو ماه یکبار با معرفی قسمت فنی تامین اعتبار گردیده و به محض قطع مقرری به هر دلیل دفترچه های صادره ابطال می گردد. استفاده مجدد منوط به احراز شرایط قانون تامین اجتماعی و یا برقراری مجدد بیمه بیکاری خواهد بود لازم به ذکر است احراز کفالت افراد خانواده بیمه شده بیکار صرفا از نظر استفاده از حمایت های قانون بیمه بیکاری معتبر بوده و اجرای سایر تعهدات قانونی به استناد آن محمل قانونی نخواهد داشت.
8-در مواردی که متوسط مزد بیمه شده بیکار در آخرین 90 روز قبل از شروع بیکاری بنا به دلائلی نظیر خدمت سربازی، ایام بیماری و … صفر شود حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه ظرف آخرین 90 روز زمان اشتغال ملاک محاسبه قرار خواهد گرفت.
9-هر یک از افراد تحت تکفل بیمه شده بیکار به طور همزمان تحت کفالت بیش از یک مقرری بگیر، قرار نخواهد گرفت.
10-کفالت خواهر و برادر بیمه شده بیکار با تایید و معرفی واحد کار و امور اجتماعی محرز می گردد.
11-مقرری بیمه بیکاریاز روز اول بیکاری که توسط واحدهای کار و امور اجتماعی تعیین می گردد پرداخت می شود.
12-مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری بر اساس بند (الف) ماده هفت قانون و تبصره آن تعیین می گردد. منظور از سابقه پرداخت حق بیمه سوابقی است که به منظور بهره مندی از مزایای قانون تامین اجتماعی پذیرفته شده و معتبر می باشد.
13-بیمه شدگانی که تاریخ وقوع بیکاری آنان قبل از تاریخ 1369/5/6 می باشد از هر لحاظ مشمول قانون و مقررات مربوط به دوره اجرای آزمایشی بیمه بیکاری بعد از تاریخ اخیر الذکر مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری آنان از طول مندرج در جدول موضوع بند (الف) ماده هفت قانون بیمه بیکاری مصوب 1369/6/26 کسر می گردد.
14-بیکاران مشمول قانون بیمه بیکاری که دارای 55 سال سن و بیشتر بوده و یا در حین دریافت مقرری بیمه بیکاری به این سن می رسند در صورت عدم امکان اشتغال به کار (با تایید واحد کار و امور اجتماعی) بدون در نظر گرفتن مدت مقرر در قانون مذکور تا رسیدن به سن 60 سالگی ادامه خواهد یافت.
15-در صورتی که مقرری بگیر بیمه بیکاری حائز شرایط دریافت بازنشستگی و یا واجد شرایط استفاده از مستمری از کارافتادگی کلی گردد و یا فوت نماید اعمال تبصره 2 ماده 72 و تبصره ماده 77 قانون تامین اجتماعی برای ارئه حمایت های قانونی بر اساس حقوق و مزایای زمان اشتغال وی خواهد بود.
16-مقرری بگیران بیکار که از طریق واحدهای کار و امور اجتماعی به شغل یا مشاغلی گمارده می شوند اگر حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه آنان از میزان مقرری بیمه بیکاری کمتر باشد محق به دریافت مبلغ مابه التفاوت تا میزان مقرری بیمه بیکاری تعیین شده می باشند. این گونه افراد به اعتبار اشتغال در کارگاهی که از سوی واحد کار و امور اجتماعی معرفی می شوند بیمه شده تلقی و در هنگام اجرای تعهدات قانونی همانند سایر بیمه شدگان با آنان رفتار خواهد شد.
17-مقرری بیمه بیکاری مشمولین مجرد این قانون در صورت اعزام به خدمت سربازی و یا ارتکاب جرائمی که منجر به حبس و یا بازداشت آنان می گردد، متوقف و ادامه پرداخت آن موکول به ترخیص از خدمت و آزادی از حبس و یا برائت و معرفی واحدهای کار و امور اجتماعی می باشد. پرداخت مقرری بیمه بیکاری متاهلین موضوع این بند در ایام سربازی و حبس یا بازداشت به همسر یا یکی از افراد، تحت تکفل وی با ارائه وکالت نامه رسمی بلامانع می باشد.
18-پرداخت همزمان مقرری بیمه بیکاری و مستمری بازماندگان و یا مستمری جزئی بلامانع می باشد.
19-در صورت حصول اطمینان واحدهای سازمان از اشتغال مجدد مقرری بگیر و یا اعلام اشتغال مجدد توسط واحدهای کار و امور اجتماعی مقرری بیمه بیکاری قطع و مراتب به واحدهای کار و امور اجتماعی اعلام خواهد شد.
20-اخذ و نگهداری گواهی های ارائه شده از سوی واحدهای کار و امور اجتماعی مبنی بر شرکت بیمه شده بیکار در کلاس های سواد آموزی و … در پرونده بیمه بیکاری الزامی می باشد.
21-نقل و انتقال پرونده بیمه بیکاری مشمولین به سایر واحدهای سازمان بر اساس درخواست آنان و هماهنگی واحدهای کار و امور اجتماعی بلامانع بوده و لازم است در این گونه موارد پرونده فنی و سوابق بیمه شده به واحد مورد درخواست مقرری بگیر ارسال گردد.
22-واحد فیشیه و آمار موظف است با اعلام قسمت فنی نسبت به درج سوابق ناشی از احتساب ایام بیکاری در کارت حساب انفرادی اقدام نماید.
23-قسمت فیشیه و آمار واحد اجرایی موظف است سوابق پرداخت حق بیمه مشمولین قانون را در اسرع وقت استخراج و جمع آوری و به واحد فنی اعلام نماید.
چنانچه جمع آوری کلیه سوابق بیمه شده مستلزم زمان باشد مقرری مربوطه با توجه به سوابق پرداخت حق بیمه موجود و بر اساس جدول موضوع ماده 7 قانون برقرار و پرداخت خواهد شد.
بدیهی است در مواردی که تعیین متوسط مزد بیمه شده بنا به عللی نظیر تاخیر یا عدم ارسال لیست یا طرح پرونده در هیئت های تشخیص مطالبات و یا … میسر نباشد برقراری مقرری بیمه بیکاری بر اساس حداقل مزد با ملحوظ داشتن سایر شرایط قانونی بلامانع خواهد بود.
24-میزان حق بیمه بیکاری معادل 3% حقوق و مزایای مشمولین قانون بیمه بیکاری بوده که کلا توسط کارفرما تامین و پرداخت می گردد. بدیهی است در مورد نحوه تشخیص و تعیین حق بیمه بیکاری و چگونگی وصول آن، مزد بیمه شده، تکلیف بیمه شده و کارفرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعترافات و تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد طبق مفاد قانون تامین اجتماعی و دستورالعمل های مربوطه عمل خواهد شد.
25-کارفرمایانی که طبق رای هیئت حل اختلاف و یا مراجع ذی صلاح ملزم به پرداخت حقوق ایام بلاتکلیفی به بیمه شدگان می شوند مکلفند حق بیمه موضوع ماده 28 قانون تامین اجتماعی و 3% حق بیمه بیکاری مربوط به ایام بلاتکلیفی بیمه شدگان مذکور را به سازمان پرداخت نمایند.
26-به منظور رفع هر گونه ابهام در اجرای این دستورالعمل و در مقام توضیح بیشتر با ذکر مثال در فروض مختلفه به تشریح موضوع می پردازد.
مثال: میزان و مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری با مفروضات مختلف به شرح آتی تقدیم می شود.
فرض اول:
الف) بیمه شده افراد تحت تکفل واجد شرایط ندارد.
متوسط مزد روزانه بیمه شده 4000 ریال است.
مدت سابقه پرداخت حق بیمه معادل 10 سال و یک ماه و 27 روز می باشد.
تاریخ شروع به کار بیمه شده 1369/5/17 است.
66000 ریال =(30)(55%)(4000)= میزان مقرری ماهانه
مدت پرداخت مقرری ماهانه هیجده ماه
ب) بیمه شده همسر و پنج فرزند و یک خواهر تحت تکفل دارد.
شرایط بندهای (ب) و (ج) و (د) ثابت است.
78000 ریال = (4 * 105 * 30000 )+ 66000 = میزان مقرری ماهانه
مدت پرداخت مقرری ماهانه حداکثر 26 ماه می باشد.
فرض سوم:
شرایط بندهای (الف) و (ج) و (د) فرض اول ثابت است.
متوسط مزد روزانه بیمه شده 1500 است
24750 ریال = 30 * 55% = میزان مقرری ماهانه
که با توجه بند (ب) ماده 7 قانون بیمه بیکاری این مبلغ در سال 1369 تا 30000 ریال (حداقل دستمزد ) تعدیل می گردد.
فرض چهارم:
بیمه شده فرض سوم دارای همسر می باشد.
27750 ریال =( 30000 * 10% * 2 ) + 24750 = میزان مقرری ماهانه
در فرض چهارم نیز مبلغ مقرری تا میزان حداقل مزد 30000 ریال تعدیل می شود.
فرض پنجم:
بیمه شده منظور در فرض سوم همسر و یک فرزند دارد.
30750 ریال =(30000 * 10% * 2 ) + 24750 = میزان مقرری ماهانه
فرض ششم:
بیمه شده فرض اول در تاریخ اول دی ماه 1369 از طریق واحد کار و امور اجتماعی به شغلی گمارده می شود که حقوق و مزایای وی 30000 ریال است.
36000 ریال = 30000 – 66000 = میزان مابه التفاوت مقرری
مدت پرداخت مابه التفاوت حداکثر 18 ماه خواهد بود.
فرض هفتم:
همسر بیمه شده فرض دوم در تاریخ 1369/7/1 از کارگاه مشمول قانون تامین اجتماعی بیکار شده است اگرچه شوهر وی از 10% افزایش بابت همسر و دو فرزند و یک خواهر بهره مند شده است همسر وی نیز می تواند از افزایش های مورد نظر بابت شوهر و سه فرزند باقی مانده برخوردار گردد.